“We hebben al een wet beschermende opname, met duidelijke criteria en procedures”, zegt prof. dr. Frieda Matthys, voorzitter van de SGGG. “Als iemand door psychische ontregeling een gevaar vormt voor zichzelf of anderen, kan de politie al vandaag een inschatting laten maken op de spoedgevallendienst, of via een arts ter plaatse. Desnoods volgt een observatie van 48 uur. uitvoerbare zorg: voldoende plaatsen en bezetting in crisis- en verslavingszorg zodat acute situaties niet aanslepen, voldoende mobiele en outreachteams die mensen op straat bereiken voor problemen escaleren en werkbare samenwerking tussen politie, OCMW, straathoekwerk, spoeddiensten en ggz waarvan overigens al vele voorbeelden bestaan.”

De SGGG benadrukt dat de drie wettelijke voorwaarden voor een beschermende opname (gevaar, psychiatrische problematiek en het ontbreken van een vrijwillige zorgoptie) in de meeste overlastsituaties met dak- of thuisloze verslaafden niet vervuld zijn.

“En als die voorwaarden wél vervuld zijn, dan volstaat de bestaande wet", aldus Matthys. “Daar heb je geen bijkomende bevoegdheden voor burgemeesters voor nodig.”

Psychiater Kirsten Catthoor, lid van de SGGG en voorzitter van de VVPP, wijst op de zorginhoudelijke leegte van het voorstel. “Verslaving behandelen zonder motivatie werkt gewoon niet. Als iemand wordt opgenomen omdat hij overlast veroorzaakt, niet omdat hij hulp wil, verandert er niets. Mensen blijven gebruiken, maar dan binnen de muren van een instelling. De psychiatrie dreigt zo het opvangcentrum te worden voor alles waar de samenleving geen raad mee weet.”

De organisatie verwijst ook naar de Nederlandse ervaringen, waar de verschuiving van zorg voor kwetsbare personen naar gemeenten geen enkel positief resultaat opleverde. “Daar is echt niemand tevreden: niet de hulpverleners, niet de gemeenten, niet de politie, en zeker de patiënten niet”, zegt Catthoor. “Het is onbegrijpelijk dat we een model zouden kopiëren waarvan we weten dat het niet werkt.”

Daarnaast herinnert de SGGG eraan dat voor dakloze verslaafden andere, beter onderbouwde oplossingen bestaan. “Het principe van housing first werkt”, stelt Matthys. “Wie stabiliteit krijgt - een plek, begeleiding, contact - is in staat stappen te zetten. Overlast bestrijden met gedwongen zorg is een doodlopende straat.”

De SGGG waarschuwt dat het voorstel het onderscheid tussen zorg en repressie ondergraaft. “Dit medicaliseert overlast en depolitiseert zorg", besluit Catthoor. “We begrijpen de frustratie van lokale besturen, maar shortcuts bestaan niet. De duurzame weg is investeren in welzijn, verslavingszorg en geestelijke gezondheidszorg.”Het probleem is niet het ontbreken van een wet. Het probleem is het ontbreken van praktisch